Onderwijs leiden met hart en ziel

Afleveringen

• 44. Het belang van verhalen in het onderwijs

  Luister

  Apr 15 2022

  Te gast zijn Mirjam de Vos, leerkracht van de openbare Jenaplanschool Praathuis, Willem de Vos, rector-bestuurder van het Christelijk Lyceum Veenendaal - beiden gaven onlangs de verhalenbundel Een gat in de dag uit - en Guido de Bruin, verhalenverteller en adviseur identiteit bij Verus. Alle drie geloven heilig in de kracht van verhalen. Verhalen stimuleren de verbeelding, nemen je mee in een andere werkelijkheid, je kunt je ermee identificeren en je haalt er zelf de betekenis uit. Ze geven daar in ons gesprek ook enkele mooie persoonlijke voorbeelden van. Guido is de rasverteller en zet verhalen in bij gesprekken met onderwijsteams en ouders over de schoolidentiteit. Verhalen, vooral de weerbarstige, werken volgens hem als triggers voor het persoonlijk verhaal van de aanwezigen. Voor Mirjam betekenen verhalen veel voor haar onderwijs. Gewoon een verhaal vertellen, in de les of in de overblijf, zodat de kinderen ademloos geboeid luisteren, of meer integraal door middel van verhalend lesgeven of lesgeven vanuit een narratief ontwerp. Haar liefde voor verhalen heeft ze van haar vader. Verhalenverzamelaar Willem vertelt verhalen bij vergaderingen, in teambijeenkomsten en soms in brugklassen. Verhalen werken volgens hem ook goed als instrumenten van tegenspraak voor het zelfbeeld van leidinggevenden. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies. Mijn naam is Taco Visser en mijn motto is lesgeven en leidinggeven met liefde....more

  Link Aflevering

• 43. Inge Nuijten over dienend leiderschap als levenskunst

  Luister

  Apr 01 2022

  Te gast is Inge Nuijten en we spreken over de acht kenmerken van dienend leiderschap, die ook een vorm van levenskunst zijn. We lopen ze langs in ons gesprek en ik vraag Inge telkens naar haar persoonlijke duiding. Authenticiteit is volgens haar moeiteloos handelen vanuit je ware zelf. Door training en continu reflecteren lukte het haar daar te komen. Bescheidenheid is weten dat je ontzettend weinig weet. Inge oefent dit door verwondering en bewust niet oordelen. Weet ik iets echt zeker? Voor bescheidenheid is moed of lef nodig. Mensen die voortschrijdend inzicht vertolken, vertonen dat volgens haar. Vergeving of eigenlijk zelfvergeving is de hoop op een beter verleden opgeven. Dit is volgens haar het fundament voor een waar zelf, naast dankbaarheid. Waardering ligt hier dicht tegenaan en gaat voor haar ook over mildheid en aanvaarding van fouten. Rentmeesterschap is dienstbaar zijn aan de wereld en aan een missie en daarom ook aan jezelf. Verantwoordelijkheid neem je 100% voor je eigen gedrag, gevoelens en gedachten. Alles wat Inge tegenkwam, had haar iets te zeggen over zichzelf. Empowerment gaat over het bekrachtigen van ieders bijdrage aan een missie.  Inge eindigt met een paar voorbeelden hoe je dat als leidinggevende kunt doen. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 42. Peter de Visser over zelfsturende onderwijsteams n.a.v. Reinventing organizations van Frédéric Laloux

  Luister

  Mar 18 2022

  Te gast is onderwijsbestuurder Peter de Visser en we spreken over zelfsturende onderwijsteams n.a.v. Reinventing organizations van de Brusselaar Frédéric Laloux. In dat boek staan drie kernprincipes: zelfsturing, heelheid van de mens en zich evoluerende doelen en Peter begon zes jaar geleden in de Meppelse middelbare school Stad en Esch met ruimte en beleid maken voor zelfsturende teams.  In het gesprek vertelt hij over hoe deze ontwikkeling is ontstaan en tot nu toe is verlopen. Daarbij gaat hij vooral in op de principes zelfsturing en heelheid van de mens. Zelfsturing gaat voor hem over het belang van autonomie voor de professional en vertrouwen in elkaar, de leerling en de organisatie en het principe heelheid zorgt voor authenticiteit, ontwikkeling van persoonlijk leiderschap en beter luisteren en communiceren in de organisatie.   Het principe evoluerende doelen komt op het eind aan bod en betekent voor hem een plan maken voor twintig jaar en tegelijkertijd aanvoelen welke actie morgen nodig is om mee te bewegen met de veranderingen in en van ons tijdperk.  Peter en zijn medewerkers zijn helemaal om. Iedereen zou morgen moeten beginnen met zelfsturende onderwijsteams. Twee adviezen daarvoor:  Let op de dilemma’s tussen zelfsturende en hiërarchische teams.  Maak concernafspraken en eenduidige werkmodellen, zoals een helder onderwijsconcept, leiderschapsmodel, besluitvormingsmodel en professionaliseringsmodel.  Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 41. Harm Klifman over hoe je managementboeken het beste met de bril van de retorica kunt lezen

  Luister

  Mar 04 2022

  Te gast is Harm Klifman, voormalig organisatieadviseur governance, maar bovenal taalkundige en filosoof. We spreken naar aanleiding van zijn boek Cicero leest Covey over de retorica in managementboeken en over het belang van het je bewustzijn van taal, beeldspraak en metaforen voor goed leiderschap. Meteen in het begin van ons gesprek blijkt al hoeveel Harm houdt van taal, bijvoorbeeld door zijn gebruik van taalschriftjes waarin hij citaten noteert van wat hem raakt in wat hij leest. Hij geeft ook enkele wijsgerige citaten. Daaruit blijkt tegelijkertijd zijn liefde voor filosofie. Wat retorica betreft gaat Harm in op de retorische teksttechnieken en op de drieslag logos, ethos en pathos. Managementboeken druipen volgens hem van de pathos. Ze appelleren direct op het gevoel. Te platte retoriek kom je echter via je intuïtie op het spoor. Hij noemt dat het pluis-niet-pluis-gevoel. Toch vindt Harm retorica niet verkeerd. Retorica helpt om iets aannemelijk te maken. We hebben als mensen ook niets anders dan de taal om betekenis te geven aan de werkelijkheid. Metaforen, beeldspraak, modellen en dus ook retorica, helpen ons om te ordenen in het betekenis geven. Zolang je maar beseft dat dit alles niet samenvalt met de werkelijkheid. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 40. Jelle Ris over Wereldgericht onderwijzen, Biesta in de praktijk

  Luister

  Feb 18 2022

  Te gast is Jelle Ris en we spreken over Wereldgericht onderwijzen, Biesta in de praktijk, een boek dat hij schreef met Bram Eidhof en Maartje Janssens. Jelle deelt eerst kort zijn onderwijsbiografie waarin de drie handelingsperspectieven uit het boek - onderbreken, vertragen en ondersteunen - een bepalende rol hebben gehad. Vervolgens gaan we dieper in op wat die drie handelingsperspectieven inhouden, perspectieven waarmee je volgens Biesta als leraar werkt en ruimte biedt aan de subjectificatie van de leerling. We verbonden dit ook aan een andere notie van Biesta, het zgn. moeilijke midden. Hiermee bedoelt Biesta dat je als leraar de leerlingen bij subjectificatie moet leiden naar het midden tussen zelf en wereld en dus moet vermijden dat de leerling hetzij aan zelfvernietiging of aan wereldvernietiging doet. Jelle geeft hiervan enkele praktijkvoorbeelden. In het tweede deel gaan we eerst in op welke inzichten de drie auteurs opdeden in hun onderzoek in drie typen scholen. Bijvoorbeeld dat de drie handelingsperspectieven altijd tegelijk optreden, dat er praktische wijsheid nodig is om te onderscheiden tussen wanneer er subjectificatie, kwalificatie of socialisatie nodig is en dat je als school de pedagogiek ook te strak kunt didactiseren, zodat je toch geen ruimte biedt aan subjectificatie. We eindigen met de zoektocht van Jelle naar zijn eigen stem als pedagoog en als onderzoeker in het veld van subjectificatie. Bijvoorbeeld dat de leraar ook als mens moet instappen in het eigen pedagogisch-didactisch handelen en dat Jelle zelf als onderzoeker wil werken vanuit het waarom, wat en hoe van pedagogisch handelen. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 39. Pieter Sprangers over Team school: het inrichten en leiden van professionele leergemeenschappen

  Luister

  Feb 04 2022

  Te gast is Pieter Sprangers en we spreken over Team school: het inrichten en leiden van professionele leergemeenschappen. Wanneer je wilt werken met PLG’s, moet je volgens Pieter eerst met elkaar nadenken over het waarom van professionaliseren. Zelf ziet hij dat onze samenleving zo complex is geworden, dat het volgens hem noodzakelijk is voor leraren om samen te leren, onderzoeken en ontwerpen. Dit waarom is een van de vier principes die Pieter gaf voor het opstarten van PLG’s. De andere drie zijn: Zorg ervoor dat PLG’s professioneel werken door teacher leaders op te leiden tot procescoaches die de PLG begeleiden met diverse leervormen. Organiseer intervisie voor de procescoaches, ga een professionele dialoog aan met hen en ondersteun hen en de PLG’s vanuit betrokkenheid. Ontwikkel met het team leidende principes die als professionele standaarden of beleidskaders fungeren. Denk hierbij aan de rolverdeling in de PLG en aan een professionele code: zo doen we het hier! Voor Pieter is professionaliteit uiteindelijk het aangaan van een wederkerige leerrelatie met elkaar. Idealiter worden leraren en schoolleiders zo ridders van de ronde tafel van professionaliseren en gedeeld leiderschap. En de school wordt zo geen hiërarchische burcht, maar een veld vol met kampvuurkringen waar iedereen bijdraagt aan awe education, om het in zijn woorden te zeggen. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 38. Bart Schipmölder over de bijzondere positie van de teamleider n.a.v. het boek Leading form the middle

  Luister

  Jan 21 2022

  Te gast is Bart Schipmölder en we spreken aan de hand van het boek Leading from the middle (auteurs: Koen Marichal, Jesse Segers en Daan Sorgeloos) over de dilemma’s van de teamleider die tegelijkertijd moet organiseren en dingen fixen als visie ontwikkelen en strategie bedenken. Het boek geeft een handzaam model waarin die dilemma’s hun plek krijgen. Een middle leader vertolkt volgens dat model idealiter vier rollen: De showrunner voert de visie en strategie uit en laat alles op rolletjes lopen. De verbindingsofficier gaat vanuit het algemeen belang van de hele organisatie met de top in gesprek over waar het soms misloopt met de strategie. De ruimtemaker creëert ruimte voor nieuwe experimenten, naast de exploitatie en de huidige strategie, om zo tot vernieuwing te komen. De strategie uitdager gaat proactief in gesprek met de top om bewust de strategie van de organisatie positief te beïnvloeden. Voor Bart geeft dit model niet alleen inzicht in de dilemma’s van teamleider, maar biedt het ook ruimte om vorm te geven aan gedeeld en persoonlijk leiderschap. Voor hemzelf is uiteindelijk er kunnen zijn als mens en ook kwetsbaar kunnen zijn de belangrijkste eigenschap van leidinggevenden, naast dat ze in hun taken goed strategisch en integraal moeten kunnen denken. Bart geeft daarbij enkele eerlijke persoonlijke voorbeelden en tips. Tijdens het maken van de podcast stuitte ik op een ander boekje dat ook speciaal gericht is op de teamleider. Dat is veel lichtere kost en zelfs in de vorm van een roman. Het heet Hoe word ik een on(der)wijs goede teamleider? van Raimke Groothuizen. Raimke brengt een beginnende teamleider op het toneel, die eigenlijk alles fout dreigt te doen. Totdat ze een kritisch moment meemaakt, waaruit ze vijf lessen leert die haar toe een onwijs goede teamleider maken. Lessen die ze verbindt aan de metafoor van de reuzenpanda. De vijf lessen zijn: Handel vanuit rust in plaats van uit je ego of dierlijke instinct. Toon kwetsbaarheid, durf fouten toe te geven en wees open over je onkunde. Aanvaard verandering en flexibiliteit als gegeven, omdat dit onze realiteit is. Stimuleer het spelen en experimenteren, ook door zelf nieuwsgierig te zijn en te blijven leren. Leer imperfectie te omarmen. Dit lijkt op les twee, maar benadrukt nog meer de zelfkennis, juist ook van je zwakke punten. Deze vijf lessen komen overeen met wat Bart Schipmölder in de podcast zegt. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 37. Joke Middelbeek, Ferd van den Eerenbeemt en Michiel Verbeek over de bedoeling van onderwijs en van de samenleving

  Luister

  Jan 07 2022

  Te gast zijn Joke Middelbeek, Ferd van den Eerenbeemt en Michiel Verbeek. Joke en Ferd schreven Laten we doen wat de bedoeling is en Michiel Wie durft deze school aan? Joke en Ferd pionierden de afgelopen tien jaar in Amsterdam Nieuw-West met onderwijsbeleid waarin achtereenvolgens de directeuren, de leerkrachten en de mensen in de wijk empowerd werden om vanuit hun rol bij te dragen aan het onderwijs in deze wijk met meerdere culturele bubbels. Beiden geloven in onderwijs dat de ontwikkeling van de leerling als hele mens stimuleert, dus dat naast cognitie-gericht ook gericht is op menswording. Voor dit onderwijs moet niet alleen de school zorgen, maar ook de wijksamenleving. Hun ideale onderwijs past naadloos in een grootsteedse context met de uitdaging om iedereen te betrekken bij de inclusieve samenleving. Michiel pioniert met een nieuwe vormgeving en een nieuw curriculum van een VO-school. Hij ziet het huidige onderwijssysteem falen in het motiveren van leerlingen voor het leren en vindt dat persoonlijke competentie-ontwikkeling en maatschappelijke vraagstukken veel meer centraal moeten staan in het onderwijs. Daarom wil hij af van een VO-school met losse vakken en losse lessen en wil hij een toe naar een VO-school die bruist van vakoverstijgend, projectgericht en integraal werken, leren en onderzoeken. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 36. Roek Lips over nieuw leiderschap naar aanleiding van zijn boek Wie kies je om te zijn?

  Luister

  Dec 17 2021

  Te gast is Roek Lips met wie ik spreek over nieuw leiderschap naar aanleiding van zijn boek en leiderschapsproject Wie kies je om te zijn?  Het is een echt bezonnen gesprek, passend bij het eind van het jaar, vol beelden, inzichten, wijsheden, woordwaarde en zingeving met een reflexief persoon die streeft naar wat hij noemt radicale goedheid. Op het eind van de podcast geef ik een reflectie. Deze keer op een verrassende manier. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 35. Monique van den Heuvel en Mieke de Wit over Verdiepende Pedagogiek

  Luister

  Dec 03 2021

  Te gast zijn community theatermaker Mieke de Wit en hoofddocent Pedagogiek en Didaktiek Monique van den Heuvel en we spreken over hun leergang Verdiepende Pedagogiek. Met hun guerrilla-achtige en ervaringsgerichte leergang creëren zij voor de docenten van de Hogeschool Rotterdam een bedding om ‘naar binnen te gaan’ en verdiepend na te denken over hun eigen, vaak intuïtieve, pedagogisch handelen en daarop vanuit diverse pedagogische theorie en literatuur te reflecteren. Hun werkwijze is in feite al pedagogisch, want zij zien pedagogiek als het creëren van een bedding waarin leerlingen vrij zijn om te leren, ervaren, spelen, oefenen, worstelen en vragen stellen. De leergang kenmerkt zich verder door het met elkaar voorbereiden en het samen spreken over en reflecteren op de pedagogische ervaringen uit ieders eigen context. Naast deze externe en interne dialogen, is er juist ook veel ruimte voor spel, theater en maatschappijkritisch denken, zoals over macht en privileges. Mede daarom is de leergang een confronterende reis langs kunstzinnige en multiculturele aspecten van de stad Rotterdam. Monique en Mieke zijn momenteel bezig hun leergang om te zetten naar een boek. Dat bestaat net als de leergang uit zes delen: Ik de leraar Ik en mijn leerlingen Ik en de ouders Ik en mijn collega’s Ik en de wereld En weer terug bij ik de leraar. Want goed pedagogisch leraarschap, daar is het ze om te doen. Volgens Monique is leraar-zijn dan ook het mooiste vak dat er bestaat. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 34. Dick van der Wateren over diepgaand leren n.a.v. zijn boek De denkende klas

  Luister

  Nov 19 2021

  Te gast is leraar en onderzoeker Dick van der Wateren. We spreken over zijn boek De denkende klas. Daarin houdt hij een praktijkonderbouwd pleidooi voor de pedagogische opdracht van de school a la Gert Biesta, voor verwondering als een vorm van aandachtig waarnemen, voor actief onderzoeken en vragen stellen, voor leerlingen met elkaar laten denken, kortom: voor gemotiveerd, onderzoekend en diepgaand leren. In ons gesprek zijn we ingegaan op wat verwonderen, denken en vragen stellen is, waarbij Dick praktische voorbeelden geeft, maar ook hoe hij vindt dat leraren een denkende professionele leergemeenschap zouden moeten vormen. Verder licht hij toe hoe Gert Biesta, en vooral diens boek De terugkeer van het lesgeven, hem zo inspireert, en ook maakt hij zijn afkeer kenbaar van die onderwijswetenschappers die zich te eenzijdig richten op evidence based onderwijsonderzoek. Zij zouden beter eens zelf kunnen gaan lesgeven. Dick eindigt met enkele tips voor schoolleiders, die als je goed luistert, wortelen in zijn eigen ervaring met zijn eerste schoolleider. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 33. Jan Dirk Imelman en Jos de Monnink over de bedoeling van school en onderwijs in een democratie

  Luister

  Nov 05 2021

  Te gast zijn twee zgn. cultuurpedagogen, oud onderwijsbestuurder Jos de Monnink en emeritus hoogleraar wijsgerige pedagogiek Jan Dirk Imelman. We spreken over hun cultuurpedagogische visie op de school en het onderwijs naar aanleiding van hun boek De verweesde school. In het boek en in ons gesprek delen beide gasten hun zorgen over hoe de school en het onderwijs steeds meer van de bedoeling afgeraakt zijn, onder meer door overheidsbeleid en opleidingen en scholen die hypes volgen. Zij reiken de cultuurpedagogiek aan om weer terug te komen bij de bedoeling van school en onderwijs. Die houdt onder meer in: Het kind uitleiden uit de vanzelfsprekende wereld van het gezin en brengen naar autonomie en mondigheid door middel van kritisch leren denken en daarbij leren onderscheiden tussen kennen, menen en geloven. Je kunt dit ook andersom zeggen en dat is: het kind inleiden in de cultuur, waarbij je zowel kind volgend bent als kennis aanbiedend, zodat het kind leert wat er in de cultuur, in ons geval een democratische cultuur, verlangt wordt van het kind. Om die mondigheid, dat kritisch denken en het meedoen in onze democratische cultuur mogelijk te maken, is een breed en veelzijdig curriculum nodig, oftewel een algemene vorming waarin de zaak, oftewel de kennisinhoud centraal staat. Beide heren bieden ook een werkwijze aan die hierbij kan helpen: een cultuurpedagogische discussie die gevoerd wordt op vier niveaus: een maatschappelijk, kennisfilosofisch, psychologisch en pedagogisch-didactisch niveau van argumentatie. Jos de Monnink had in zijn tijd als bestuurder een vergelijkbaar leergesprek georganiseerd in zijn onderwijsorganisatie. Daarvoor rustte hij directeuren en leerkrachten toe met inzichten uit drie leertheorieen: de empirische of evidence based theorie, de constructivistische of personalistische theorie en de theorie van het cultureel leren. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 32. Willem de Vos over Weetnietkunde, ontspannen omgaan met onzekerheid en ongemak (+ M. Timmermans)

  Luister

  Oct 22 2021

  Te gast is rector-bestuurder en leiderschapsauteur Willem de Vos. We spreken naar aanleiding van Weetnietkunde, een boek dat hij samen schreef met Marian Timmermans. Willem vindt een houding van bedachtzaamheid veel belangrijker dan suggereren dat je als leidinggevende alles weet. Wie doet alsof hij de waarheid in pacht heeft, stopt volgens hem met leren en nieuwsgierig zijn. Als je niet-weten echter praktiseert, leer je daarmee de vaak zo onzekere en ongemakkelijke werkelijkheid te aanvaarden en te zoeken naar betekenis in plaats van eenzijdig te streven naar controle en geluk.  Je wordt volgens Willem ook veel gelukkiger als je de zgn. ambetanterikheden van het leven accepteert. Dit is een Vlaams woord dat hij overneemt van Dirk de Wachter, dat zoiets betekent als de dingen waar je van baalt. En dit geldt ook voor de zgn. vier ultieme bekommernissen, die hij leerde van Irvin Yalom: de angst voor de dood, voor de vrijheid, voor jouw uniciteit en voor de zinloosheid van het leven. Wat het boek en Willem tot slot kenmerkt, is het gebruik van de inzichten uit groepsdynamica en de zgn. Transactionele Analyse. In ons gesprek geeft Willem daar een aantal voorbeelden van, zoals hoe een kleindochter van hem sprak als de zgn. Kleine Professor en hoe schoolleiders in coronatijden hun toevlucht kunnen nemen tot de rol van aanklager en slachtoffer. Door het gesprek heen geeft Willem vele tips, die meestal gericht zijn op zelfinzicht. Willem vindt ook dat je jouw rol als leidinggevende juist moet invullen vanuit wie jij bent als persoon. Leidinggeven lijkt daarin voor hem op ouderschap. Je moet kunnen luisteren, kunnen troosten, fouten durven maken, niet alles zeker willen weten en jezelf willen geven als persoon, zonder overigens je paniek en je bagage uit het verleden. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 31. Floortje Scheepers over inclusieve mensontwikkeling in zorg, school en samenleving

  Luister

  Oct 08 2021

  Te gast is hoogleraar psychiatrie Floortje Scheepers en we spreken naar aanleiding van haar boek Mensen zijn ingewikkeld. Floortje schreef het boek omdat zij zich zorgen maakt over hoe de taal van de psychiatrie, de biomedische en brain based taal en het denken in termen van gemiddelden en modellen, zo veel onderdeel is geworden van het denken van veel mensen in onze samenleving.  Gevolg is dat we het menselijk karakter in bv. de geestelijke gezondheidszorg uit het oog verliezen, met alles wat daarbij hoort, zoals onze ervaringen, gevoelens, betekenissen, biografie en onze interacties met anderen en met wat we tegenkomen in het leven. Haar boek en ons gesprek is een pleidooi tegen de maakbare mens, tegen de maakbare samenleving en tegen de maakbare wetenschap. Denk niet in reductionistische termen van fixen van individuen en problemen, maar in inclusieve termen van collectieve intelligentie, interactie en dialoog. Iedereen, alle perspectieven en ook het tonen van kwetsbaarheid, zijn nodig om samen mens te zijn. Voor kinderen en jongeren in het onderwijs wenst Floortje dat er aandacht is voor hun positieve mensontwikkeling. Richt je niet zozeer op hun leeropbrengsten, maar op hun positieve ervaringen als mens. Daarbij hoort ook het leren omgaan met negatieve ervaringen en tegenslag. Ze wenst leidinggevenden toe dat je aandacht hebt voor de collectieve wijsheid en dat je daarbij ook oog hebt voor collega’s die misschien voor jou ongewenst gedrag vertonen. Als je nieuwsgierig luistert en doorvraagt, geven ook zij waardevolle inzichten aan het team. Haar leestip is het boek Helgoland van Carlo Rovelli dat haar de rustgevende ervaring gaf dat we allemaal een onderdeel zijn van een groter geheel. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 30. Gert Biesta over wereldgericht onderwijs en subjectificatie n.a.v. zijn meest recente boek

  Luister

  Sep 24 2021

  Te gast is Gert Biesta en we spreken naar aanleiding van zijn boek World centered education. In dit vlot leesbare boek scherpt Gert zijn visie aan op subjectificatie, wereld gericht onderwijs, de school in relatie tot de samenleving en het leraarschap. We spreken over de kernnotie van dat boek, subjectificatie, en begonnen met een schoolvoorbeeld daarvan uit het boek. Gert vertelt hoe ene Homer Lane een moeilijk opvoedbare leerling confronteert met zijn eigen vrijheid te handelen als een zelf. Subjectificatie gaat dus over vrijheid. Geen ongebreidelde vrijheid, maar existentiële vrijheid om reactie vanuit jouw zelf te geven op een appel uit de wereld, zowel uit de sociale als de natuurlijke wereld. Subjectificatie is per definitie wereldgericht. Hierna ging Gert in op veelvoorkomende misvattingen over dit begrip, zoals eigenaarschap, subjectiviteit, identiteits- of persoonlijkheidsvorming. Subjectificatie is niet het worden van jezelf, maar van een zelf, niet wie je bent maar hoe je bent. Ten slotte bespreken we nog drie thema’s: De Parks-Eichmanparadox, waarmee Gert twee paradigma’s bespreekt die allebei nodig zijn: onderwijs is cultivatie en existentie; en die laatste maakt subjectificatie mogelijk. De verhouding tussen school en samenleving aan de hand van twee geschiedenissen: voorbereiden op de samenleving en als vrije tijd; en die laatste maakt subjectificatie mogelijk. Het leraarschap als een drievoudig geschenk: van het wijzen op de wereld, van de dubbele waarheidsgeving en van zichzelf als leerling, subjectificatie dus. De drie thema’s verduidelijken dat subjectificatie kan gebeuren terwijl je als leraar bezig bent met andere dingen, zoals onderwijzen, cultiveren en voorbereiden op de samenleving, dus tijdens activiteiten van kwalificatie en socialisatie. Gert wijst erop in het begin van de podcast. Tips van Gert om meer te leren over subjectificatie zijn de boeken van Janusz Korsac en Homer Lane, het boek Summerhill van A.S. Neill en de film Jojo rabbit. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies....more

  Link Aflevering

• 29. Freerk Wortelboer over professionele identiteit n.a.v. Je/mijn binnenste buiten

  Luister

  Sep 10 2021

  Te gast is Freerk Wortelboer en we spreken naar aanleiding van een tweeluik, de boeken Je binnenste buiten en Mijn binnenste buiten van de auteurs Manon Ruijters, Gerritjan van Luin, Freerk Wortelboer en vele andere collega auteurs. In de boeken bieden de auteurs een model voor professionele identiteit. Dat is een cirkel waarvan de onderkant de Ik-kant is, zeg maar, de individuele dimensie die jouw professionele identiteit voedt, en de bovenkant de Wij-kant, zeg maar, de collectieve dimensie van het vakgebied en de instituties waarin je werkt, kortom, je professionele en institutionele frames. De Ik-kant gaat over vragen als: Wie ben jij? Wat is specifiek aan jou in relatie tot anderen? En wat beweegt jou? En de WIJ-kant over: Hoe kijken jouw vakgenoten en jijzelf naar het vak? En wat zijn professionele visies, werkwijzen en culturen in organisaties? Jouw professionele identiteit is uiteindelijk datgene wat jou onvervreemdbaar jouw kleur geeft in het werk in jouw organisatie en die identiteit vormt de verbinding tussen wie jij bent, het werk dat jij doet en de context waarin jij dat doet. In ons gesprek gingen we eerst in op de professionele identiteit van Freerk en dan op het model. Ten slotte kraakten we enkele kritische noten over professionaliteit in het werk en het onderwijs. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor PO en VO....more

  Link Aflevering

• 28. Joop Berding over Opvoeding en onderwijs tussen geduld en ongeduld

  Luister

  Aug 27 2021

  Te gast is pedagoog Joop Berding. We spreken naar aanleiding van zijn boek Opvoeding en onderwijs tussen geduld en ongeduld over pedagogische taal en pedagogisch denken.  Ons gesprek is, net als zijn boek, een route langs pedagogen en denkers zoals Janusz Kortzac, Hanna Arendt, Gert Biesta, Cornelis Verhoeven, John Dewey, Joke Hermsen, Michael Sandel en Joop zelf natuurlijk, ook in een onpedagogische ervaring die hij zelf veroorzaakte. De twee polen geduld en ongeduld bevatten dilemma’s en uiteindelijk wereldbeelden, waarbij het pedagogische en morele meer zit aan de kant van het geduld en het economische, maatschappelijke en politieke (onderwijs)klimaat meer aan de kant van het ongeduld. Joop heeft veel meer pedagogische en filosofische boeken geschreven, waaronder (samen met Wouter Pols) het historisch pedagogische boek Schoolpedagogiek dat volgens mij een standaardwerk zou moeten zijn in elke onderwijsopleiding po en vo. Onlangs verscheen zijn meest recente en nu al veel geprezen boek over Hannah Arendt. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor PO en VO....more

  Link Aflevering

• 27. Vincent Duindam over de psychologie en de spiritualiteit van leraarschap en leiderschap

  Luister

  Jul 23 2021

  Te gast is Vincent Duindam, die zijn vak psychologie en zijn leraarschap verrijkt en verdiept met alledaagse spiritualiteit, gebaseerd op de wijsheid van de grote religieuze tradities, zoals de Perennial Philosophy ook doet. We spreken naar aanleiding van zijn boekje Thuiskomen in de klas, dat gaat over de alledaagse spiritualiteit van de leraar. Wij hebben dat toegepast op de professionaliteit van de leidinggevende, maar het past eigenlijk bij elk mensenberoep. Niet vreemd dus dat Vincent dit najaar komt met het Spiritueel zakboekje voor professionals. Vincent stroomt over met tips om spiritualiteit toe te passen in je werk, zoals het loslaten van je positieve en negatieve patronen, gedachten en egogerichtheden, en het taoïstische wu wei, de kunst van het niets doen, bewust niet ingrijpen, maar juist meegaan met wat zich aandient en daar authentiek en met volle aandacht bij zijn. Dat leer je door bewust stil te worden, waarmee je de weg van het ego naar het zelf leert maken. We noemden even Het gedicht De herberg van Rumi. Dat zegt het allemaal nog mooier. Dit mens-zijn is een soort herberg Elke ochtend weer nieuw bezoek. Een vreugde, een depressie, een benauwdheid, een flits van inzicht komt als een onverwachte gast. Verwelkom ze; ontvang ze allemaal gastvrij zelfs als er een menigte verdriet binnenstormt die met geweld je hele huisraad kort en klein slaat. Behandel dan toch elke gast met eerbied. Misschien komt hij de boel ontruimen om plaats te maken voor extase… De donkere gedachte, schaamte, het venijn, ontmoet ze bij de voordeur met een brede grijns en vraag ze om erbij te komen zitten. Wees blij met iedereen die langskomt de hemel heeft ze stuk voor stuk gestuurd om jou als raadgever te dienen. Vincent verwijst tot slot naar een artikel over ‘negative capability’. Daar is geen weblink van. Je kunt het bij mij opvragen via een PB op LinkedIn. Meer lezen van Vincent? Zie hier een blog op de site van De Bezieling. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor PO en VO....more

  Link Aflevering

• 26. Jan Bransen over zijn boek Gevormd of vervormd? en zijn pleidooi voor ander onderwijs

  Luister

  Jul 16 2021

  Te gast is onderwijsfilosoof Jan Bransen. We spreken over zijn boek Gevormd of vervormd?, waarin hij pleit voor ander onderwijs.  Dat andere onderwijs ziet hij als volgt: In het basisonderwijs socialiseren leerkrachten leerlingen in onze gezamenlijke taalgemeenschap. In het middelbaar onderwijs ondersteunen mentoren de persoonsvorming van jongeren die hun rol opnemen. In het post-initieel onderwijs kwalificeren gezellen zich vanuit leervragen en met behulp van gidsen uit het werkveld. Jans kritiek op het onderwijssysteem is tenminste vierledig: Je kunt leren en leven niet scheiden. Het huidige paradigma 'Eerst leren, dan leven' klopt niet.  Net zoals kunnen en kennen niet, want er is geen losse kennis. Beter is het leren onderscheiden van waarheidsaanspraken. Je leert ook niet voor de toets en het diploma, maar om jezelf te worden en je sociale rol op je te nemen. Het gaat niet om leerdoelen die opbrengsten genereren, maar om reflecteren en levenslessen, vooral de onverwachte faallessen. Jan grossiert in zijn boek en in het gesprek in vele ervaringsmetaforen: Leren is als leren fietsen: na elke nieuwe bekwaamheid leer je steeds weer nieuwe scenario’s ingaan. Onderwijs is als dansen, het resultaat is er pas in het doen (en niet als schilderen, dat om het eindproduct gaat). Elkaar passeren op een stoep toont leren als een - soms klunzig en koddig - proces van wederzijdse sociale interactie. In ruziemaken met je partner zeg je niet alleen dingen die je niet wilt zeggen, maar leer je ook omgaan met waarheidsaanspraken. Weersverwachtingen zijn geen voorspellingen. Een verwachting is dus sociaal en moreel van karakter, geen winstverwachting. Wij mensen zijn sociale dieren, dus fundamenteel medemensen. Een individueel mens word je pas na en door het medemens-zijn. Onderwijzen en leren doe je samen. Wij onderwijzen ons. Zonder (ont)vanger kun je een bal wel gooien, maar niet overgooien. Zijn leestip past naadloos bij zijn pleidooi. Onderwijs na COVID-19 van de Taskforce Ontwikkelingsgericht Onderwijs. Daarin worden onder meer vijf ideeën voor nieuw onderwijs uitgewerkt. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor PO en VO....more

  Link Aflevering

• 25. Ellis van Dam over Veranderen als samenspel van Jaap Boonstra

  Luister

  Jul 10 2021

  Te gast is procesbegeleider en coach Ellis van Dam. We spreken over het boek Veranderen als samenspel van Jaap Boonstra.  Dit boek presenteert een spelmodel voor veranderen in organisaties. Het is bedoeld voor mensen die willen samenwerken om hun organisatie toekomstproof te maken in een dynamische samenleving.  Boonstra beschrijft een spelmodel dat een speelveld is met twee dimensies: Dimensie 1 noemt hij context maken, wat inhoudt dat je alle spelers in beeld brengt met hun spelpatronen en hun spelambitie om te komen tot een spelidee waarin je een veranderstrategie kiest die je wilt inzetten. Dimensie 2 noemt hij impact hebben, waarin je door middel van spelvormen, spelbeleving en spelverdeling met elkaar de verandering vormgeeft. Centraal staat dus het spelidee met de veranderstrategieën. Die strategieën komen uit het denken van De Caluwé: Dieprood is macht gebruiken Blauw is rationaliteit Oranje is onderhandelen Rood is motiveren Groen is leren Wit is dialogiseren Qua leidinggeven is het boek bedoeld voor horizontaal leidinggeven. Verantwoordelijkheid geven aan mensen die al met verandering bezig zijn. De leestip van Ellis past daarbij. Het is het boek Doorbreek de cirkel, waarin de auteur Arend Ardon laat zien hoe je als leidinggevende veranderingen juist door jouw manier van communiceren tegen kunt houden. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor PO en VO. Wil je het boek Veranderen als samenspel winnen? Schrijf dan op LinkedIn een originele reden op basis van het luisteren van deze podcast. Geef tegelijk een hoge waardering in de host die jij gebruikt. Dan vinden veel meer onderwijsmensen hem....more

  Link Aflevering

• 24. Marjolein van der Klooster over boeiend onderwijs, natuurlijk leren en systeemdenken in het PO

  Luister

  Jul 02 2021

  De som is meer dan het geheel der delen, maar wat is het verband tussen de delen? Ontdek wat systeemdenken je kan leren over denken in verbanden en patronen. Een aflevering voor leidinggevenden en leerkrachten in het basisonderwijs. Te gast is Marjolein van der Klooster van Natuurlijk leren, een organisatie gestart door Jan Jutten met als missie boeiend onderwijs door verbinding en systeemdenken. Marjolein begeleidt scholen vanuit het systeemdenken. Zij doet dat met de authenticiteit en bevlogenheid van de leerkracht die zij nog steeds is. Ooit leerkracht van het jaar, altijd een leerkracht met hart en ziel. We spreken over haar passie voor kwalitatief goed onderwijs, haar hart voor kinderen en uiteraard het systeemdenken. Systeemdenken leert je om in de veranderende dynamiek van onze tijd onderlinge relaties en samenhangen waar te nemen en te doorgronden. Het is een manier van kijken naar het geheel vanuit meerdere perspectieven en het zo leren zien van patronen. Marjolein houdt ervan om het systeemdenken te vertalen in drie soorten tools: brainstormtools, vormgevers en systeem tools. In ons gesprek zijn we ingegaan op de tools voor leidinggevenden en teamleren, in het boek gaat het vooral over het leren van leerlingen, Haar tips zijn de piramide van Daniël Kim, ook een systeemdenker, de theorie U, dat is: werken vanuit open mind, open heart en open will, en, hoe kan het ook anders voor een leerkracht met hart en ziel, alle kinderen tot hun recht laten komen. Met haar oneliner: keten ze niet maar boei ze. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor PO en VO....more

  Link Aflevering

• 23. Hester IJsseling over subjectiverend onderwijs en het pedagogische gesprek

  Luister

  Jun 25 2021

  Te gast is Hester IJsseling van het lectoraat Professionaliseren met hart en ziel. We hebben het over subjectiverend onderwijs en het pedagogisch gesprek naar aanleiding van haar lectorale rede Bezield en bezielend onderwijs, pedagogiek van onderbreking en verbinding. In het eerste deel gaven we aan de hand van twee Nietzsche citaten taal aan subjectiverend onderwijs. Dat heeft te maken met wat Nietzsche bedoelt met dat iedereen uniek is en dat je moet worden wie je bent. Maar dit is geen cliché. Nietzsche doelt hier op jouw bewustzijn van jouw kosmisch oneindige uniciteit. Zoals het overview effect bij astronauten die de aarde vanuit de ruimte zien. Die ervaring verandert hen voorgoed. Daarna spraken we over het pedagogische gesprek, een vorm die Hester heeft ontwikkeld in haar lectoraat. Door middel van deze dialoogvorm begeleidt Hester leerkrachten net als de filosoof Socrates als een vroedvrouw en een horzel bij het haast lijfelijk aandacht schenken aan momenten in de klas die je raken. De opbrengst is een uniek verhaal in 1000 woorden dat mensen vaak zeer diep ontroert. Hester houdt van filosofie, pedagogische momenten, mooie taal en specifiek de poëzie van Wislawa Szymborska. Zij grossiert ook in mooie uitspraken, zoals deze van Mary Oliver: "I don’t know how to pray, but I do know how to pay attention." Haar tips wijzen op al deze liefdes. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 22. Inge Nuijten over dienend leiderschap n.a.v. Echte leiders dienen

  Luister

  Jun 18 2021

  Te gast is Inge Nuijten van de Redpoint Company en we spreken over haar boek Echte leider dienen. Inge geeft daarin de volgende definitie van het begrip dienend-leiderschap: Een dienend-leider stelt de belangen van anderen op de eerste plaats, heeft de wijsheid om te zien wat nodig is, de capaciteiten om daar iets mee te doen en de moed om daarnaar te handelen. Inge wijst daarbij op het cruciale streepje tussen dienend en leiderschap. Veel mensen letten alleen op het begrip dienen, terwijl het begrip leiden evenwaardig is. Dienend-leiderschap kent op basis van haar promotie onderzoek acht gedragingen: Authenticiteit: gedrag in overeenstemming met gevoelens, overtuigingen en kwetsbaarheid Bescheidenheid: bewust zijn van sterke en zwakke kanten, prestlaties in juiste perspectief plaatsen Rentmeesterschap: verantwoordelijkheid nemen voor de lange termijn en het grote geheel (why) Verantwoordelijkheid geven: mensen doelen geven waarvan het bereik binnen hun vermogen ligt Empowerment: mensen ondersteunen zelfredzaam te worden en kwaliteiten te ontwikkelen Vergeving: beledigingen, conflicten, ruzies en fouten ruimhartig (met een klein ego) aanvaarden Waardering: tijd, energie en zorg aan mensen besteden, compassie hebben Moed: mentale kracht om weerstand te bieden en moeilijke situaties goed te doorstaan De gedragingen staan in het teken dat dienend-leiderschap een levenshouding betreft en geen leiderschapsstijl. De dienend-leider start altijd vanuit zichzelf vanuit een HKI-instelling: Hoe Kan Ik?. In ons gesprek bespraken we mythen en misvattingen, zoals dat dienend leiden juist niet over wat jij wilt gaat. We bespraken drie van de acht gedragingen: bescheidenheid waardering en vergeving, en eindigden met het zijnsaspect van dienend leiden, de attitude. Dat heeft voor Inge vooral te maken met bewust oenig zijn: open eerlijk en nieuwsgierig, ipv onbewust oordelen. Daarvoor moet je leren zicht hebben op je drijfveren, maar dan niet op drijfveren vanuit angst en ego, zoals veilig en belangrijk willen zijn, maar vanuit drijfveren die voortkomen uit vertrouwen en stralen, zoals de drijfveren van afwisseling, bijdragen, groei en liefde. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 21. Adrian Roest over samenwerken vanuit inclusiviteit en psychologische veiligheid

  Luister

  Jun 11 2021

  Te gast is Adrian Roest van Samenwerkt.nu. Ons gesprek kent twee delen. Adrian vertelt grotendeels over het werken aan besluitvorming in diverse rondes. Voorafgaand bespreken we het boek De onbevreesde organisatie van hoogleraar Amy Edmondson. Dat boek gaat over het creëren van psychologische veiligheid op de werkvloer om zo groei, resultaten en creativiteit te stimuleren. De auteur Amy Edmondson geeft door middel van haar wetenschappelijke model drie tips aan leidinggevenden: Spreek uit welke openhartige gedragsverwachtingen je hebt als leidinggevende. Leef dat ook voor en vertel waarom een openhartige cultuur noodzakelijk is zodat vragen, zorgen, twijfels en mislukkingen worden geuit en daardoor betere resultaten worden gehaald. Nodig uit tot participatie, oftewel: verbreek het vele zwijgen in organisaties. Dit doe je door procesfeedbackgroepen in te stellen, vragen te stellen en een nederige houding van niet-weten te oefenen. Reageer productief op mislukking en op mensen die dat bespreekbaar maken. Toon dankbaarheid en waardering voor hen en richt een lerend proces in. Samenwerkt.nu heeft daarvan een eigen drieslag gemaakt: Geef je eigen feilbaarheid toe Benadruk dat je elke stem nodig hebt Luister, wees nieuwsgierig en stel vragen Wil je meer weten over hun aanpak? Luister dan naar de podcast van Samenwerkt.nu. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 20. Tineke Ernst over hoe Bezieling werkt in onderwijs en leiderschap

  Luister

  Jun 04 2021

  Te gast is begeleidingskundige Tineke Ernst van Ernst & Eigen en we spreken geanimeerd over en naar aanleiding van het boek Bezieling werkt van Hans Wopereis. In het boek legt de auteur een model uit van zijn organisatie ITIP, dat acht bronnen van groei en ontwikkeling in organisaties biedt. De eerste twee bronnen dragen de andere zes bronnen. Het zijn bezieling en vertrouwen. De grond voor deze twee noemt de auteur het lege midden, want uiteindelijk komen bezieling en vertrouwen vanuit de stilte omhoog borrelen. De andere zes bronnen zijn kringbewustzijn, leiderschap, zelfonderzoek, verantwoordelijkheid, waarachtigheid en mededogen. Tineke en ik bespreken de relatie van die acht bronnen met haar ervaringen en werk als begeleidingskundige. Tineke is vurig pleitbezorger van bezieling, ook in het onderwijs. Daarvan getuigt het motto van haar bedrijf Ernst & Eigen: Bezieling het onderwijs in, werkstress het onderwijs uit. Haar leestip voor het oefenen van bezieling en de verbinding met alles is het boek De acht grote lessen van de natuur van Gary Furguson. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 19. Karin Wouters over Leidinggeven zonder opsmuk

  Luister

  May 28 2021

  Te gast is Karin Wouters, onderwijsdirecteur bij het CLV te Veenendaal. We spreken over het boek Leidinggeven zonder opsmuk van haar collega leidinggevende Willem de Vos. Het boek valt misschien wel samen te vatten aan de hand van de vier principes van het Mexicaanse volk, de tolteken, die Willem zelf als centrale noties voor leidinggevenden ziet. Wees onberispelijk in je taal. Willem speelt met taal en woorden, zet verhalen bij zijn leidinggeven in en is argwanend t.a.v. managerial humbug. Neem niets persoonlijk. Willem hecht aan een eenvoudig model als PRO. Werk aan de juiste afstand tussen persoon, rol en organisatie. Ga niet uit van veronderstellingen. Willem schrijft over het belang van zelfkennis, de onderstroom en het transactionele-analysemodel, zodat je ook zicht krijgt op onbewuste processen, ook bij jezelf. Doe altijd je best. Handel met oprechte intentie. Kom tot de essentie en vermijd allerhande opsmuk. Karin deelt Willems inzichten grotendeels. Zij vult hem in de praktijk aan vanuit haar kracht en missie: oprechte aandacht voor mensen, jong en oud, om hen te enthousiasmeren en te laten ontwikkelen. Een mooie praktijk in hun school is is dat zij ruimte maken in het leiderschapsteam voor het vrije gesprek, voor intervisie en voor het opdoen van inspiratie door middel van verhalen en... door samen stil te zijn. Praktische leiderschapstips van Karin zijn: Stel de O vraag en heb vertragende standaardvragen Benut de kracht van verhalen en stilte aan begin van vergaderingen Het boek Een levensregel voor beginners van de Benedictijn Wil Derkse Verander geregeld van jouw plek van leidinggeven Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 18. Herman Hoedemaker over horizontaal, mensgericht en dienend leiderschap

  Luister

  May 21 2021

  Te gast is Herman Hoedemaker, onder meer opleider van schoolleiders bij NHL/Stenden in Leeuwarden. We spreken over zijn ervaringen en inzichten als leidinggevende/opleider, dus horizontaal, mensgericht en dienend leiderschap. Als dienstbaar leider geeft andermans succes hem zin. Voor Herman staan mensen, dialoog en zingeving centraal in leiderschap. Gewenste vaardigheden en houdingen zijn dan:  Goed luisteren, in dialoog gaan, bijvoorbeeld door middel van kampvuurgesprekken, en dan zowel plekken der bezieling als moeite opzoeken, vertrouwen, op je handen zitten, geduldig zijn, zowel horizontale als verticale processen inrichten en dienstbaar zijn aan goed onderwijs.   Hij baseert zich onder meer op het gedachtengoed van Adriaan Bekman. Wij bespreken diens boek Horizontaal organiseren, dat drie delen kent: De horizontale dimensie van goed organiseren De verticale dimensie in horizontaal organiseren Organisaties als gemeenschap ontwikkelen. In alle delen klinken steeds drie principes door: Iedereen is persoonlijk leider en wil initiatief nemen. De verticale dimensie zit in het goed inrichten van horizontale processen, dus niet in een persoon. Het belang van de dialoog voor zingeving in het werk, waarbij Bekman organisaties ziet als georganiseerde gemeenschappen. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO...more

  Link Aflevering

• 17. Karin Derksen over Goed teamwerk

  Luister

  May 15 2021

  Wat heeft een (onderwijs)team nodig om als team met elkaar te werken? Welke ingrediënten zijn daarvoor nodig en welke vorm van leiderschap? Te gast is Karin Derksen. We spreken naar aanleiding van haar boek Goed teamwerk, een onderwerp waarop zij in 2016 is gepromoveerd. In haar proefschrift heeft zij het model teamontwikkelruimte ontwikkeld, dat vier dimensies kent: Twee versnellende, oplossings- en resultaatgerichte dimensies: toekomst creëren en organiseren. Twee vertragende, vragende en onderzoekende dimensies: dialoog voeren en reflecteren. In ons gesprek geeft Karin aan dat met name dialoog voeren en reflecteren ontbreken in veel teams, maar als dit wel gebeurt dat teams beter presteren. De reden is dat teams daarmee ook ruimte maken voor de zgn. onderstroom en zo risico’s vermijden als group think en sociaal luieren, of liever gezegd sociaal stayeren. Haar boek bestaat uit drie delen: De basisvoorwaarden en dat zijn er vier: waarom samenwerken, omvang van 3-10 personen, gedeelde opgave of doelen en onderlinge afhankelijkheid. Hoe werkt goed samenwerken. Ingrediënten: teamontwikkelruimte en veiligheid creëren, diversiteit benutten en reflecteren op samen leren. Leiderschap redelijk zelfsturende teams, vanuit een procesgerichte definitie van leiderschap. De leestips van Karin zijn de twee praktijkboekjes over Teamgericht organiseren in PO en VO van Ben van der Hilst en het fundamentele boek The fearless organisation van Amy Edmundson. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 16. Luc Stevens over pedagogisch leiderschap n.a.v. Leidinggevende wie ben je? van Dolf van den Berg

  Luister

  Apr 24 2021

  Te gast is Luc Stevens, oud hoogleraar pedagogiek en oud directeur van NIVOZ. We spraken naar aanleiding van het boek Leidinggevende, wie ben je? Daarin beschrijft Dolf van den Berg een postmoderne visie op leiderschap. Die visie draait om twee begrippen: humanisering, de autonomie en persoonlijke ontwikkeling van mensen staat voorop, en zingeving, de ruimte bieden aan mensen om betekenis te geven aan en in hun werk. Hij werkt zijn visie uit in vijf basisprincipes en elf dimensies van excellent, of simpel gezegd: goed onderwijsleiderschap. Luc Stevens en ik zijn vanuit dit boek ingegaan op pedagogisch denken over onderwijs en leiderschap. Vertrouwen en moed zijn volgens hem grondtonen van leiderschap en leraarschap. In ons gesprek ging het vervolgens over: pedagogisch handelen en reflectie, intuïtie en kennis pedagogische tact en houding vertrouwen, in jezelf als leidinggevende, in leraren en kinderen, en zo onzekerheid en risico verdragen de pedagogische opdracht van leidinggevende en leraren samen pedagogische soevereiniteit en legitimatie, als school in de samenleving en als pedagogische wetenschap tussen de sociale wetenschappen pedagogische taal, en dat is common sense taal, geen psychologische taal of overheidstaal Het continu stellen van de pedagogische vraag: geef jij het kind de ruimte zichzelf te zijn? Dus: meer waarnemen en luisteren dan spreken. de link van pedagogiek met filosofie en theologie, en daarmee met menswording, zingeving en... liefde De leestip van Luc is een boek van Michael Sandel met de titel Tirannie van verdienste dat een moreel antwoord biedt op de doorgeschoten competitie- en meetcultuur in onze democratie en dus ook in onze scholen. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 15. Galenkamp&Schut over hun Handboek Professionele schoolcultuur

  Luister

  Apr 16 2021

  Te gast zijn Henk Galenkamp en Jeannette Schut van het gelijknamige bureau Galenkamp&Schut. We spraken over hun eigen Handboek professionele schoolcultuur, dat als ondertitel heeft: focus op koers en gedrag. Een professionele schoolcultuur gaat bij hen over het gedrag dat mensen in een groep, team of organisatie vertonen. Professioneel gedrag moet vervolgens aan vier criteria voldoen: Het gedrag draagt bij aan de doelen van de organisatie. Het gedrag leidt tot een toename van het welbevinden van jezelf. Het gedrag leidt tot een toename van het welbevinden van anderen. Alle gedrag wat strijdig is met de voorgaande criteria wordt op vriendelijke en duidelijke wijze effectief begrensd: zo doen we dat hier niet! In het handboek gaan ze dieper in op wat een professionele cultuur inhoudt, op wat professioneel gedrag en wat professionele communicatie is, op de koers van de school, op het leiderschap in een professionele schoolcultuur en eindigen ze met hoe een traject naar een professionele cultuur eruit kan zien. In hun advieswerk is Henk vanuit zijn therapeutische achtergrond sterk gericht op de balans tussen gevoel en verstand. Jeannette verbindt de focus op professioneel gedrag sterk aan de focus op de onderwijsinhoudelijke koers en doelen. Hun studietips zijn: de Ted Talk van Onora O’Neall What we don’t understand about trust  Het boek The body keeps the score van Bessel van der Kolk  Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 14. Vivian Tevreden over The nature of leadership

  Luister

  Apr 09 2021

  Te gast is Vivian Tevreden, opleidingsmanager bij de KPZ in Zwolle. We spreken over een wetenschappelijk boek over leiderschap: The nature of leadership van de redacteuren Antonakis en Day en over hoe dat boek zich verhoudt tot de visie op leiderschap van Vivian. Dit lijvige boek is meer dan een verzameling wetenschappelijke theorieën en bronnen. Het geeft een beschrijving van de belangrijkste leiderschapsscholen en zet die in een historische ontwikkelingslijn. Deze scholen of wetenschappelijke paradigma's zijn: Kenmerken en attributies van leiders Charisma en nieuw leiderschap Volgergerichte benaderingen Relationeel leiderschap Contextueel leiderschap Gedeeld leiderschap Evolutionair-biologische en neurowetenschappelijke perspectieven Daarnaast geeft het boek enkele huidige thematieken weer, zoals: gender, macht, identiteit, cultuur en leider ontwikkeling, en eindigt het met een paar filosofische, morele en methodologische perspectieven op leiderschap. In ons gesprek is Vivian onder meer ingegaan op vrouwelijk en gedeeld leiderschap, op leiderschap bij zelfsturende teams en op het belang van het volgersperspectief voor gedrag en resultaten van leiders. Zelf gelooft ze sterk in persoonlijk leiderschap en in het innerlijk kompas. Zij heeft daarin een biografische inspiratiebron, haar oma die moedig en autonoom gedrag heeft getoond op een cruciaal moment. Haar studietip, speciaal voor po directeuren, is het boek Leren voor morgen van Anje Ros, Myrjam Lieskamp en Henderijn Heldens. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 13. Amarens Veenstra en Maarten Laros over de community school, gelijke kansen en talentontwikkeling

  Luister

  Apr 02 2021

  Te gast zijn Amarens Veenstra en Maarten Laros van de sociale onderneming Bright. We spreken over hun verlangen om grootstedelijke scholen te versterken met het concept 'community school'. Deze zogenaamde 'extended school' heeft doelen als: Het vergroten van de ontwikkelingsmogelijkheden en talenten van leerlingen. Het ontlasten van het lerarenteam qua complexe ondersteuningsbehoeften. Het betrekken van wijkbewoners in de schoolgemeenschap. Het ondersteunen van de gemeente in de begeleiding van problemen van jeugd en gezin. Het stimuleren van de wijkeconomie en verminderen van de wijkcriminaliteit. De organisatie van de community school ligt bij het community school team, dat op basis van de vragen van leerlingen en van de school onderzoek doet, activiteiten ontwikkelt en allerlei verbindingen legt. Het concept is succesvol toegepast in Engeland en de VS, waar het bijdraagt aan een inclusiever wijkklimaat en aan gelijke kansen voor leerlingen. Amarens en Maarten hebben het op een eerste vmbo-school in Nederland toegepast. Wie contact met hen zoekt, kan hen bereiken via: [email protected] en [email protected]  Hun studietips sluiten aan op hun visie op de community school, op natuurlijke ontwikkeling en op onderwijs: Gevormd of vervormd? van Jan Bransen De Creatiespiraal van Marinus Knoope Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 12. Robert Mentink over zinvol en horizontaal leiderschap

  Luister

  Mar 27 2021

  Te gast is Robert Mentink, auteur, onderzoeker en opleider bij de Thomas More Hogeschool, en we spreken over zijn concept 'zinvol leiderschap' naar aanleiding van zijn boek Ontsokkeld leiderschap. Zinvol leiderschap is een vorm van horizontaal of gespreid leiderschap, waarin je gezamenlijk het waartoe van onderwijs, de zin van het werk, vormgeeft en elkaar als medemens ziet en samen zin ervaart in het werk. In je rol als leider werk je principieel vanuit vertrouwen, zodat vaardigheden als goed luisteren en goede vragen stellen van belang zijn. Maar je hebt wel jouw geheel eigen plek van waaruit je het team bevraagt en stimuleert vanuit het gezamenlijk waartoe en het team of individuen waar nodig open confronteert wanneer ze dat waartoe niet of onvoldoende dienen. Zinvol leiderschap vraagt dus persoonlijk leiderschap van iedereen in het team en daarom besteedt Robert veel aandacht in zijn boek aan filosofische, humanistische, psychologische en morele dimensies van mens-zijn ten behoeve van jouw eigen zelfzorg en de zorg voor de ander. De studietip van Robert is daarom ook een oefentip, het werkboek Mijn binnenste buiten van onder meer Manon Ruiters. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 11. Hade Wouters over Deep democracy a.d.h.v. Rebelleren kan je leren van Fanny Matheusen

  Luister

  Mar 19 2021

  Te gast is Hade Wouters die werkt als deep democracy facilitator. Ik ken Hade al wat langer en ben onder de indruk van hoe zij met deep democracy werkt en leeft. Ik werk ook met deep democracy, maar raad haar graag aan bij scholen. Deep democracy is een inclusieve en op verbinding gerichte visie op besluitvorming en conflicthantering, waarin de stemmen van iedereen, de meerderheid en de minderheid, gehoord worden en waarin met elkaar gezocht wordt naar de wijsheid in de groep en naar groei voor iedereen. Ik sprak met Hade over het boek Rebelleren kan je leren van de Vlaamse schrijfster Fanny Matheusen, waarin Fanny uitlegt hoe je deep democracy toepast in het onderwijs. Het prachtige basisboek van Fanny over deep democracy is meermalen herdrukt en heet Van zondebok naar zebra. Deep democracy kent meer opleiders. Hade is geïnspireerd door de visie van Fanny die haar heeft opgeleid. Fanny legt de tools en metaskills goed uit en past de vormen helder, maar zij leeft deep democracy vooral als een houding en een life skill en verbindt deep democracy aan de transformatie van onze wereld. Daarom is deep democracy voor Hade geschikt als burgerschapsvorming en ook een spirituele levenswijze. De studietips van Hade verwijzen naar haar inspiratiebron voor die nieuwe levenswijze, twee boeken van Joanna Macy: Joanna Macy & Molly Young Brown (2021). Terugkeer naar het leven. Oefeningen en rituelen om ons weer te verbinden jet het Levensweb. Uitgeverij Jan van Arkel. Joanna Macy & Chris Johnstone (2016). Actieve Hoop. Hoe de chaos onder ogen zien zonder gek te worden. Waerbeke, 2016. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 10. Marcel van Herpen over het mysterie van de goede leraar

  Luister

  Mar 12 2021

  Wat is het mysterie van het vakmanschap of vakvrouwschap van de leraar? En wat voor soort onderwijsleiderschap is nog om dat mogelijk te maken? Te gast in deze aflevering is pedagoog en leraar met hart en ziel, Marcel van Herpen. We spraken naar aanleiding van zijn podcastserie over het mysterie van de goede leraar en hoe je dat als leidinggevende mogelijk maakt. We legden bloot dat het leraarschap een moreel beroep is, een roeping, omdat het erom gaat dat je, samen met je collega-leraren en de schoolleiding, de verantwoordelijkheid neemt om leerlingen te begeleiden en te leiden in hun ontwikkeling om deel te nemen aan onze gezamenlijke wereld en daarin van betekenis te zijn. Dat is een inspannings- en geen resultaatsverplichting. Niemand heeft de toekomst van persoonlijke ontwikkeling in de hand, dat is het prachtige mysterie en risico van onderwijs. De bedoeling van goed leiderschap is om dit leraarschap mogelijk maken in teamverband en daarin voorop gaan. Daarbij heeft de leidinggevende ook een eigen verantwoordelijkheid om hitteschild te zijn voor hun team t.a.v. onnodige druk van buiten, zoals teveel beheers- en controle van overheid en efficiëntie- en outputdenken uit het bedrijfsleven, maar ook t.a.v. overbetrokken ouders. Je hebt een eigen pedagogisch verhaal, opdracht en verantwoordelijkheid als school en ook een eigen mens- en wereldbeeld. Marcel en zijn Centrum Pedagogisch Contact vullen deze bedoeling in vanuit hun eigen visie: ervaringsgericht onderwijs, ecologische pedagogiek, dat is: aansluiten bij de natuurlijke ontwikkeling van kinderen en werken aan de grenzen daarvan, pedagogische differentiatie, pedagogische tact, dat is: de juiste dingen op het juiste moment doen, ook in de ogen van kinderen, en een holistische mensvisie, want welbevinden en motivatie horen intrinsiek bij ontwikkeling, en alles draait tenslotte om de relatie: iedereen hoort erbij, niemand is uitgezonderd. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 9. Bert-Jan van der Mieden over Perspectiefvol leidinggeven

  Luister

  Mar 05 2021

  Te gast is Bert-Jan van der Mieden, leiderschaps- en organisatiecoach, die spreekt over zijn boek Perspectiefvol leidinggeven, management in de 21e eeuw, waarin hij zijn werkervaring en persoonlijke inzichten heeft beschreven. Dit boek kun je je met recht zijn magnum opus noemen en daar wijst de tweede ondertitel van zijn boek al op: een reisgids voor individuen, teams en organisaties waardoor wij regionaal, nationaal en mondiaal kunnen floreren door regie. In die ene zin licht al iets meer van hem op, want hij is initiatiefnemer van verbindende maatschappelijke projecten. Het boek is een omvangrijk inspiratie- en werkboek, inclusief kaartenset, die je het beste bij Bert-Jan kunt bestellen door middel van een mail aan: [email protected] Als je dat doet, steun je vooral het hogere doel dat Bert-Jan wil bereiken: vanuit regie en verlangen met anderen werken aan een meer menselijke en duurzame samenleving. Zie zijn platform www.ikverbind.nl en zijn Stichting Globaliseringscentrum. Al deze initiatieven en het gesprek maken duidelijk dat we in deze aflevering te maken hebben met een bijzondere gast. In het gesprek met mij vertelt Bert-Jan op bezielende en doorleefde wijze over zijn mensvisie en levensvisie, over komen tot vertrouwen, verbondenheid en vitaliteit en over zijn vertaling daarvan in het multi mensmodel en in regieplannen voor leidinggevenden, teams en organisaties. Vanuit zijn levenservaring weet hij dat regie nemen niet simpelweg plan-do-check-act is, maar veel meer door middel van stilte, muziek, kunst en levensbeschouwing leren peilen van je zielsverlangen en van je diepste lijden om zo voorbij je schijn-persoonlijkheid te komen bij je ware Zelf. Ontdek zelf dat hoe nuchter spiritualiteit kan zijn en zoals hij zelf in het gesprek zegt: gun jezelf een boek om mee op reis te gaan in jezelf of je organisatie. Maar let op, zeg ik daar aanvullend bij: op die reis loop je wel het risico dat je je missie of die van je team of organisatie zult vinden.  Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 8. Jacqueline Hospers over Liefdevol leidinggeven

  Luister

  Feb 26 2021

  Te gast is Jacqueline Hospers die openhartig, liefdevol en kritisch spreekt over haar recente boek Liefdevol leidinggeven, een boek dat inmiddels door managementboek.nl is genomineerd voor Het Beste Managementboek van 2021. In ons gesprek gaan Jacqueline en ik in op de essenties van haar boek en van haar nieuwe school voor liefdevol leidinggeven. We richten ons in het gesprek op iedere leidinggevende, maar als je middenmanager bent, dan zal dit gesprek je zeker aanspreken. Een gesprek over met je hele mens-zijn, met je verstand en met je gevoel, stil staan in oncomfortabele situaties en werken met paradoxen, intuïtie en stilte in plaats van meteen te schieten in de instrumentele modus van doen, fixen en wilskracht. Jacqueline schreef het boek vanuit de metafoor van een hoefijzervormige magneet. De twee aantrekkende en afstotende polen staan voor het werken met de uitersten van paradoxen en de half ronde onderkant van de magneet voor de kracht van de stilte, van intuïtie, van spiritualiteit. De titel van het boek, Liefdevol leidinggeven, is de metavaardigheid om in complexe situaties niet de instrumentele modus van oplossen en daadkracht te tonen, maar vanuit een liefdevolle mindset aanvaarden van waardenconflicten, de uitersten van paradoxen. Om die mindset te oefenen werkt Jacqueline twaalf nieuwe vaardigheden uit in het boek en in haar school voor leidinggeven, die gaan over het werken met paradoxen, gevoel en verstand, intuitie, stilte, luisteren, aandacht, compassie, dialoog, verhalen, energiegebruik en lichaamswijsheid. Haar studietip is Leadership and Self deception, Getting out of the box van het auteurscollectief: The Arbinger Institute en boeken over de Tao, een Chinese levensfilosofie die zij zelf in haar (werkende) leven heeft ontdekt. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 7. Gabriël Anthonio over persoonlijk leiderschap

  Luister

  Feb 19 2021

  Te gast is deze keer Gabriël Anthonio, onder meer bijzonder hoogleraar Sociologie van Leiderschap aan de RUG en lector bij Stenden. Leiderschap betekent voor hem invloed uitoefenen op drie cirkels. De eerste ben jij zelf, de tweede is jouw naaste omgeving en de derde is die van het werk en de samenleving. Begin bij jezelf. Kijk ook goed naar welke levenswijsheden er uit de andere twee cirkels aan jou geschonken worden. Het leven praat terug. Om je invloed te vergroten en te groeien als leider adviseert Gabriël om je aan drie soorten bronnen te laven: Wetenschappelijke en filosofische bronnen, Levenservaringen, want het leven praat terug en Spirituele of religieuze bronnen. Voor Gabriël helpen filosofen als Aristoteles en Epictetus hem voor zijn horizontale manier van leidinggeven in de derde cirkel, zijn gehandicapte levenswijze zoon is voor hem een belangrijke levenswijsgeer in de tweede cirkel en de christelijke traditie en de stilte inspireren hem op het niveau van zichzelf en zijn ziel, de eerste cirkel. Zijn tips om te studeren zijn de dagboeken van Etty Hillysum en De zin van het bestaan van Victor Frankl, die je vooral langzaam tot je moet nemen. Zelf voeg ik als interviewer de tips toe om drie zeer praktische en letterlijk handzame (ze passen in je hand) boekjes van Gabriël over persoonlijk leiderschap eens te lezen: Het Zwitsers zakmes van de leider, Het leven praat terug en De vorstenspiegel.  Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 6. Lenette Schuijt over Met ziel en zakelijkheid

  Luister

  Feb 12 2021

  "Don’t ask what the world needs. Ask yourself what makes you come alive and bring that to the world. Because what the world needs, is people who are fully alive", is het motto van Lenette Schuijt, trainer en coach van managers en auteur en veelgevraagd spreker over werk en bezieling. Ik heb met Lenette een bezield en tegelijk concreet gesprek - vol met ervaringen en theorieën, beelden en modellen, wijsheid en tips - over haar boek Met ziel en zakelijkheid. Daarin werkt ze die twee begrippen uit de titel, ziel en zakelijkheid, uit aan de hand van vijf paradoxen: Binnenkant en buitenkant Zijn en doen De weg en het doel Loslaten en verantwoordelijkheid nemen Individu en gemeenschap Bezieling en concreetheid, zacht en hard, heb je beide volgens Lenette nodig om als compleet professional en mens je werk goed te doen. Beide kanten zijn samen een zogenaamde paradox. Paradoxen zijn geen compromissen maar vragen van jou als leider of leraar om heelheid te zoeken tussen beide uitersten in de paradox. Het gaat volgens Lenette in het hanteren van paradoxen om en... en... denken en niet om of... of... denken. We spreken onder andere over de vijf paradoxen uit haar boek en over het inhoudelijke verschil tussen motiveren en inspireren en over haar concrete model ego-, ontwikkel- en zielsdrijfveren. Ego en zielsdrijveren zijn daarin ook weer de uitersten van een paradox. Via bewustwording van je ontwikkeldrijfveren leer je daartussen heen en weer gaan. Je hebt ze dus alle drie nodig, net zoals het zogenaamde zwaard, een beeld dat Lenette haalt uit de oosterse filosofie, omdat ons binnenste niet alleen bezieling herbergt, maar ook psychische patronen en kwetsuren. De ultieme zielsdrijfveer is voor haar te kunnen bijdragen aan het van betekenis zijn voor mensen om je heen vanuit wie jij ten diepste bent. vandaar ook: "Ask yourself what makes you come alive and bring that to the world. Because what the world needs is people who are fully alive." Lenette geeft nog veel meer tips en wijsheden. Een belangrijke is bijvoorbeeld: Begin altijd met bezieling. Begin je namelijk bij de zakelijkheid, dan raak je vrij snel weer het zicht op de bezieling kwijt. Haar literatuurtip helpt je hier concreet bij: Leiderschap met hart en ziel van Johan Verstraeten. Andere bronnen die Lenette in het gesprek noemt: Drijfverenspel Film Crash I know it when I see it van John Guaspari The structuring of organizations van Henry Mintzberg Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in Po en VO....more

  Link Aflevering

• 5. Sam Terpstra over goed bestuurlijk leidinggeven in het onderwijs

  Luister

  Feb 05 2021

  In deze aflevering spreek ik met oud-onderwijsbestuurder Sam Terpstra over de competenties en menskwaliteiten die onderwijsbestuurders behoren te hebben of waarin zij zich zouden moeten ontwikkelen. Dit doen we aan de hand van een recente uitgave van de VO-raad, getiteld ‘Onderwijsbestuurder: een uitdagende professie. Een set professionaliseringsthema’s voor bestuurders in het funderend onderwijs’. Met andere woorden: we spreken over 'state of the art' bestuurlijk leidinggeven en waarin dat verschilt van andere vormen van leidinggeven in het onderwijs. Dat is interessant voor onderwijsbestuurders, maar ook voor directeuren en teamleiders die direct met bestuurders werken en voor leraren en onderwijsondersteuners die daar vast wel een mening over hebben... De set professionaliseringsthema’s voor onderwijsbestuurders kent zes thema’s. De eerste twee thema’s geven het eigene aan van deze professie. Je hebt een specifieke rol aan de rand van de organisatie als Boegbeeld en eindverantwoordelijke. Staande op die rand heb je een Maatschappelijke verantwoordelijkheid om de organisatie in gesprek te houden met ontwikkelingen in de samenleving. Daarnaast heb je drie competentiesets die je deelt met andere leidinggevenden: Strategische visie en planning, Leiderschap en Verantwoordelijkheid en rekenschap. Als bestuurder ga je daarin voorop, en daarom ben je meer bedoeld als leider dan als manager. Dit alles vraagt veel van je als mens en daarom vindt Sam Terpstra de zesde set van wezenlijk belang. Maak ruimte voor Persoonlijke professionaliteit. Sam Terpstra wil tot slot geen individualistische bestuurders. Je hebt sociale en morele intelligentie nodig en je moet willen samenwerken met vele anderen, onder wie leraren. Alleen: blijf bewust van je eigen rol. Zijn extra tip toont ook zijn liefde voor de mensen in het onderwijs, de roman: Schoolpijn van schrijver en leraar Daniël Pennac. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO....more

  Link Aflevering

• 4. Hartger Wassink over Er zijn als leider in het onderwijs

  Luister

  Jan 29 2021

  In deze aflevering staat de bezieling van Hartger Wassink, adviseur bestuur en toezicht, centraal. Zeg maar: Onderwijs leiden met Hartger en ziel. We spreken over zijn boekje Er zijn als leider, waarin hij in kleine hoofdstukjes zijn visie op leiderschap geeft. Voor Hartger is leiderschap menselijk en interactief van karakter. Of je nu teamleider, directeur of bestuurder bent, het gaat erom HOE je bent en WAAR je bent, dat is: in het nu en in de realiteit, die in zijn ogen net als onze menselijke identiteit complex, divers, dynamisch en onvolmaakt is en daarom bij tijd en wijle ook moeizaam en pijnlijk. Je bent als leraar ook een leider als je onderwijsinitiatieven neemt binnen de doelen van de school. Maar formele leidinggevenden, te beginnen met de bestuurder, horen voorop te gaan in het voeren van wat hij noemt de professionele dialoog over de bezielde doelen van de organisatie. Zo’n dialoog is volgens Hartger niet vanzelfsprekend. Daar moet je ruimte voor maken, net als voor inspiratie, maar ook goede vormen voor kiezen, maatschappelijke ontwikkelingen bij betrekken en ... goed in oefenen, zoals het oefenen van openheid en het benoemen van pijnpunten. Zijn extra studietip is daarom het boekje Over dialoog van de Engelsman David Bohm. Hartger zelf heeft een positief mensbeeld en is vanuit zijn advieservaring optimistisch over hoe deze open en dialogische vorm van leiderschap steeds meer gestalte krijgt bij bestuurders en toezichthouders in het onderwijs....more

  Link Aflevering

• 3. Lonneke Bindels over vijf herderlijke rollen voor goed leiderschap

  Luister

  Jan 22 2021

  Wat kan het gedrag van paarden en van herders met andere kuddedieren ons (onderwijs)mensen leren op het gebied van niet-agressief leiderschap?  Onderwijsondernemer, opleider van leidinggevenden en paardenliefhebber Lonneke Bindels legt in deze aflevering uit hoe je door middel van De vijf rollen van een meesterherder, een boek van de Amerikaanse auteur Linda Kohanov, sociaal intelligent leiderschap kunt toepassen in het team en in de klas. Zelf heeft Lonneke een zesde rol toegevoegd aan dit praktische leiderschapsmodel op basis van het gedrag van haar eigen paarden.  Kohanov geeft in het besproken boek vijf gedragsrollen die voorkomen in de herderscultuur met diverse kuddedieren en ook bij haar paarden. Drie leiderschapsrollen zijn van belang in alledaagse tijden: de leider, de verzorger/metgezel en de wachter, mits niet te extreem en te eenzijdig. Twee rollen zijn nodig in moeilijker tijden, als de gemeenschap in gevaar is en te maken heeft met agressief gedrag: de dominant en het roofdier. Deze twee assertieve rollen moeten stoppen zodra de situatie genormaliseerd is. Lonneke Bindels geeft met deze theorie vorm aan wat zij hartelijk leiderschap noemt. Hartelijk staat voor haar voor onze fundamentele en positieve verbinding met elkaar, de dieren en de wereld. De extra leestip die Lonneke tot slot meegeeft is het boek The corparate tribe van de antropologen Danielle Braun en Jitske Kramer. De podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding voor leraren en beginnende leidinggevenden in PO en VO. De extra literatuurtip van Lonneke is het boek The corporate tribe van de auteurs Danielle Braun en Jitske Kramer....more

  Link Aflevering

• 2. Dick den Bakker over het belang van Geborgenheid voor het leren thuiskomen in de wereld

  Luister

  Jan 15 2021

  Oud-directeur van Verus, Dick den Bakker, bespreekt het ontstaan en enkele noties van de pedagogische essaybundel Geborgenheid (2020).  Daarnaast blikt hij authentiek en openhartig terug op zijn ervaringen en opvattingen als leidinggevende in het onderwijs.  Voor wie Dick kent, maar ook voor wie hem niet kent, een boeiende aflevering vol anekdotes, metaforen en wijsheden.  Literatuur De titels van de andere boeken die Dick in de podcast noemt: 1. De dienaar als leider van Robert Greenleaf (oorspronkelijk uit 1991) 2. De integere manager, over de top, dilemma's en de diamant van Muel Kaptein (2004) 3. Good to great van Jim Collins (Waarom sommige bedrijven een sprong maken... en andere niet) (2001) 4. Tien noties bij leiderschap, een zoektocht naar de betekenis van moreel leiderschap van Dick den Bakker (2006)...more

  Link Aflevering

• 1. Johan Peereboom over Leadership for teacher learning van Dylan Wiliam

  Luister

  Jan 03 2021

  Opleider en rector van de schoolleidersopleiding ATTC te Hilversum, Johan Peereboom, vertelt over hoe het boek Leadership for teacher learning van Dylan Wiliam zijn eigen visie op onderwijs en zijn eigen leiderschap als schoolleider en schoolleideropleider heeft beïnvloed.  Verder verwijst Johan naar het klassenexperiment van Dylan Wiliam. Zie: 1. Het klassenexperiment deel 1 2. Het klassenexperiment deel 2 3. Uitleg formatief handelen

  Link Aflevering