PodNL is gratis maar niet goedkoop. Wil je ons steunen? Neem dan je...
Voor historica Sophie De Schaepdrijver is de Kant-vraag ‘Wat moet ik doen?’ tegelijk essentieel én verschrikkelijk moeilijk. Want gaat het over het handelen voor onszelf, onze geliefden of voor de hele planeet?
Schrijver en essayist Bas Heijne wil in zijn werk ‘de tijd aanraken’. ‘Je kijkt om je heen en je vraagt je af: hoe sta ik daar tegenover?’ Hoe kan uit het ‘crooked timber of humanity’, de al te feilbare mens, iets voortkomen dat de goede kant opgaat?
Filosoof Pieter Adriaens zet de mens radicaal tussen de andere dieren, om na te denken over wat we zijn. Hij is gefascineerd door wat Nietzsche onze ‘ziekelijkheid’ noemde. Zo vertrekt Adriaans vanuit onze fysieke en vooral, mentale kwetsbaarheid.g 18: Pieter Adriaens
De Amerikaanse filosoof Susan Neiman is een uitgesproken public intellectual en bevlogen over het thema Hoop. Neiman: ‘Ik probeer hoop te houden, want zonder hoop zijn we niet in staat de wereld te veranderen.’
Voor wetenschapsfilosoof en -socioloog Trudy Dehue was de Kant-vraag ‘Wat kan ik weten?’ altijd al de leidraad, en meer bepaald: Wat kan wetenschappelijk onderzoek weten? Want misschien worden we misleid als we classificaties voetstoots aannemen als letterlijke afspiegelingen van de werkelijkheid. Als we geloven wat we eerst zelf gecreëerd hebben. Zo bv in de psychiatrische diagnostiek: 'Eerst plaatsen psychiaters grote hoeveelheden menselijke eigenschappen in de DSM (psychiatrisch handboek) als...more
Hertog, kosmoloog en professor theorethische fysica aan de KUL, noemt wijlen Stephen Hawking zijn soulmate. Ze dachten samen na over de oerknal en over de grondvragen: Waarom zijn we hier? Waar komen we vandaan? En Hertog voegt daar zijn versie van de Kant-vraag 'Wat is de mens' aan toe: zullen we onszelf nog herkennen in de verre toekomst? Vorig jaar werd hun nieuwe theorie gepubliceerd over de oorsprong van het heelal, die stelt dat we in een eindig universum leven, dat minder complex is dan w...more
De Britse zoöloog George Monbiot bereidt wel eens doodgereden dieren, maakte een folk-album met protestsongs, en schreef in zijn columns in The Guardian over zijn prostraatkanker. ‘I will not be prostrated by my prostate.’ Monbiot is uitgegroeid tot een gereputeerd journalist en denker. Hij schrijft boeken over zijn bescheiden oplossingen voor onze zieke wereld, waarin ongelijkheid, eenzaamheid en milieuproblemen groeien als pompoenen op een mestvaalt. Volgens Monbiot hebben we een verkeerd idee...more
Psychoanalyticus en hoogleraar Paul Verhaeghe wordt in zijn praktijk geconfronteerd met onze angsten, die dikwijls te maken hebben met de dwang van het nooit genoeg, en die maken dat we bij god niet meer weten wie we zijn. Bij Verhaeghe wordt Kant’s grote vraag uitgebreid tot: Wat is de mens hier en nu? En waar zitten we precies mee te sukkelen? Produceert elke tijd zijn eigen overdrijvingen en stoornissen?
Maxim Februari is auteur, NRC columnist, filosoof en man. Maxim heette namelijk Marjolein, tot hij enkele jaren geleden aan zijn transitie begon. Nu is dat man-zijn een evidentie en wil hij gewoon weer verder schrijven. Literatuur is van groot belang. ‘Toen ik 20 was, heb ik een jaar met ‘Herzog’ van Saul Bellow onder de arm rondgelopen.’ Februari vraagt zich af hoe we onze toekomst zien, nu de digitale wereld overal lijkt binnen te dringen, als een nieuwsoortige godheid in ‘the Cloud’. Onzichtb...more
Psychiater en filosoof Damiaan Denys is afdelingshoofd psychiatrie in het Academisch ziekenhuis van Amsterdam (AMC), en wordt er dagelijks geconfronteerd met de Kant-vraag: Wat is de mens? Het houdt hem zodanig bezig dat hij ook op het podium staat met een monoloog over onze wankele positie tussen angst en vrijheid. De mens als brein-machine is te beperkt. ‘Een neurobioloog stopte een dode zalm onder de scanner, en zelfs daar lichtten dingetjes op in de hersenen!’ Maar de illusie dat we autonome...more
Filosoof en econoom Toon Vandevelde werd onlangs professor emeritus, maar laat dat niet aan zijn hart komen. Hij gaat gewoon verder met les geven, nadenken over wat geluk betekent of gelijkheid, gedichten lezen, studeren, tuinieren, hardlopen, konijnen kweken, imkeren, en we vergeten vast nog wel wat. Voor hem is dat samengaan van het aardse met wat boven ons uitstijgt, tekenend voor de menselijke conditie. Ook het fenomeen van de vluchtigheid fascineert hem. Hoe moeten we leven met het besef da...more
De Britse godsdiensthistorica Karen Armstrong was jarenlang allergisch voor religie, nadat ze ontmoedigd het klooster verliet als jonge twintiger. Ze struikelde later toch weer over God en godsdiensten, en dat zette een leven van studie en engagement in gang. Ze schreef bestsellers als ‘Een geschiedenis van God’ (vertaald in 45 talen) en reist de wereld rond met haar Charter for Compassion, ook al is haar studiekamer thuis in Londen haar favoriete plek. ‘God heeft dit huis voor me gekocht’, grap...more
Filosoof Lode Lauwaert doceert techniekfilosofie aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte in Leuven, en onderzocht in zijn doctoraat hoe Franse filosofen over Markies de Sade nadachten. Lauwaert is dan ook gefascineerd door geweld als filosofisch thema. Hoe kunnen we geweld in deze tijd begrijpen? Is agressie een blinde drift waar we amper verweer tegen hebben? Staat de neiging tot geweld in ons geschreven? Maar hoe moeten we dan naar de daders van terroristische aanslagen kijken? En naar onsze...more
Filosofisch essayist Joke Hermsen is begaan met de hedendaagse mens. Dat toonde ze al in boeken als ‘Stil de Tijd’ en ‘Kairos’, en in de vele lezingen die ze geeft. We hebben het druk, verliezen ons in de oneindige zijwegen van de virtuele wereld, laten ons afleiden door elke *bleep*, - en toch zoeken we, paradoxaal genoeg, naar rust. Met Kant vragen we ons af: Wat is de mens? En waar zit onze vrijheid dan wel verborgen, als we ons chronisch laten verleiden door dingen buiten ons?
Marcus du Sautoy doceert wiskunde in Oxford én is bovendien hoogleraar Wetenschaps-popularisatie – een positie die hij erfde van zijn voorganger en opper-atheïst Richard Dawkins. Hij smijt zich enthousiast in het publieke debat over wetenschap, maakte reeksen voor BBC, werd geëerd met een OBE (Order of the British Empire) en schreef een wiskundig theaterstuk. – du Sautoy stelt zich constant vragen over onszelf en de wereld; én over wat we (niet) kunnen weten. Die eerste Kant-vraag is voor hem ee...more
De Nederlandse filosoof en antropoloog Ton Lemaire woont al meer dan 20 jaar op een afgelegen plek in Zuid Frankrijk. Hij noemt zichzelf een ‘ecologische vluchteling’, weggelopen van de aantasting van het landschap en het lawaai van de moderne wereld. Als jongen was hij gefascineerd door Indianen; en ooit zei hij : “Ik probeer nu hier een beetje de Indiaanse beginselen toe te passen - dicht bij de natuur te leven en kleinschalig te functioneren. Een beetje Indiaan te zijn in Europa.” Hij blijft...more